Rumans (lingua)

De Vicipedia
Rumans (Rumantsch)
Parlada en: Italia e Suiz
Area: Graubünden
Tota parlores: 35.000
Ordina:
Familia: Linguas romanica
State ofisial
Lingua ofisial de: Suiz
Regulada par: Lia Rumantscha
Sifras
ISO 639-1 rm
ISO 639-2 roh
SIL roh
Areas rumans en la provinse Graubünden en Suiz
Vide ance: LinguaLista de linguas

Rumans (rumantsch) es un de cuatro linguas nasional de Suiz, con Deutx, Italian, e Franses. Lo es un lingua reto-romanica, desendente de latina comun parlada par la colonistes roman de la Impero Roman. Rumans es parlada par la 35 095 abitores de la canton de Graubünden en la categoria "capas plu bon" e 60 815 en la categoria "capas plu bon" e "la plu parlada". Lo es parlada oji par sirca 0,9% de la 7,5 milion persones de Suiz.

Alga dises comun[edita | edita la fonte]

  • Allegra. - Alo, bonveni.
  • Co vai? - Como lo vade?
  • Fa plaschair. - Bon encontra.
  • Bun di. - Bon dia.
  • Buna saira. - Bon sera.
  • Buna notg. - Bon note.
  • A revair. - Adio.
  • A pli tard. - Asta plu tarda.
  • Perstgisai. - Pardona me.
  • I ma displascha. - Me regrete.
  • Perdunai. - Pardona me.
  • Per plaschair. - Per favore.
  • Grazia fitg. - Multe grasias.
  • Anzi. - Per no cosa.
  • Gratulazions. - Lodas.
  • Bun cletg. - Bon fortuna.
  • Ils quants è oz? - Cual dia es oji?
  • Quants onns has ti? - Tu ave cuanto anios?
  • Viva! - Joia!

Esemplo (rumans grixun)[edita | edita la fonte]

La vulp era puspè ina giada fomentada.
Qua ha ella vis sin in pign in corv che tegneva in toc chaschiel en ses pichel.
Quai ma gustass, ha ella pensà, ed ha clamà al corv:
«Tge bel che ti es! Sche tes chant è uschè bel sco tia parita, lur es ti il pli bel utschè da tuts».

En elefen:

La volpe ia es ja denova fame.
Ala, el ia vide en un pino un corvo ci teni un peso de ceso en sua beco.
Esta me ta gusta, el ia pensa, e el clama a la corvo:
"Tu es tan bela! Si tua canta es tan bela c==omo tua apare, alora tu es la avia la plu bela de tota."
Linguas romanica
Sardo-romanica Sarda
Ibero-romanica PortugesGalegoAsturianEspaniolAragonesEstremaduran
Ositano-romanica CatalanOsitan (Aranes)
Galo-romanica FransesUalonLigure (Monaces) • Lombard (Milanes) • Piemontes
Reto-romanica RumansFurlanLadin
Italo-romanica ItalianCorsuSisilian
Balcano-romanica RomanianDalmatianAromanian