Alfabeta latina

De Vicipedia
Un sita en latina

La alfabeta latina (ance nomida la alfabeta roman) es la alfabeta la plu comun en la mundo.

Sua orijina es en la scrive de la romanes per sua lingua latina, e lo ia estende a tra Europa e partes de Asia e Africa con la Impero Roman. La alfabeta ia ateni ance la poplas germanica e celta, e alga poplas slavica. Cuando la europeanes ia concista e coloni partes de Africa e Asia, e tota de la Americas, los ia trae ance sua linguas e alfabetas.

La alfabeta latina es derivada de la alfabeta elinica. Lo es partal influeda par alfabetas simil, ance derivada de la elinica, usada par otra poplas de Italia. La plu influente de estas ia es la alfabeta etrusca.

La romanes ia usa C per la sona de capa (κ), e ia crea G per la sona de gama (γ). Los ia ajunta ance la leteras K, Y, e Z per transcrive testos elinica. Plu tarda, on ia ajunta J e U, per distingui la vocales I/U de la consonantes J/V. La letera W ia es introduida par la engleses en la Eda Media.

Ance en la Eda Media, monces ia usa formas plu simple e peti per copia la biblia e otra testos. La formas ia deveni la leteras minor de la alfabeta latina moderna, e la leteras orijinal ia deveni sola usada per la leteras major.

La alfabeta intera:

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

La nomes de acel leteras en elefen es a, be, ce, de, e, ef, ge, hax, i, je, ka, el, em, en, o, pe, qua, er, es, te, u, ve, wa, ex, ya, ze.

Elefen no usa K, Q, W, o Y estra alga nomes propre.

Otra linguas no usa tota de la leteras. Los ajunta ance varias de leteras o usa sinietas (como ´, `, ¨, e otras) per indica sonas cual no es representada par la alfabeta latina simple.

Esemplos de leteras usada par alga linguas:

æ ɓ ç đ ɛ ǝ ı ł ŋ ɲ ø ɔ œ ş ß ʌ ȥ þ ƿ ð Ɂ ij

Esemplos de la usa de sinietas par alga linguas:

á à â ä ã å ć ĉ č ĝ ğ ǧ ĵ ḷ ṃ ñ ṇ ř ṛ ś ŝ š ș ź ẑ ž